Wat zit er in deze lessenserie?
Herken, onderzoek en creëer je eigen nieuws!
- 3 lessen van ±90 minuten
- Voor groep 7 en 8
- Lessen 2 en 3 zijn met computer/tablet
- Werkvormen: klassikaal spel, duo-opdrachten, Canva-presentatie
- Gericht op mediawijsheid & digitale geletterdheid
- Sluit aan bij kerndoelen Digitale Geletterdheid (juli 2025): 22B, 22C, 22D en deels 24C (geen 24A/24B)
Waarom deze lessen?
Kritisch kijken naar online informatie
Kinderen groeien op met TikTok, ChatGPT en deepfake-video’s. Maar kunnen ze nog onderscheiden wat echt is? In deze lessen krijgen ze de tools om kritischer te kijken naar wat ze online zien – én zelf te ervaren hoe makkelijk het is om mensen op het verkeerde been te zetten.
We leren ze:
- Hoe je media en bronnen beoordeelt
- Hoe AI beelden en teksten beïnvloedt
- Hoe je een nieuwsbericht controleert met de HALT-methode
- Hoe nepnieuws ontstaat – en hoe je het zelf maakt
Nep nieuws bestaat uit 3 lessen
Lesopbouw
Kies een les voor meer informatie.
Les 1
Echt of Nep?
We starten met een actief spel: de kinderen houden een rood of groen kaartje omhoog bij elk voorbeeld. Is het echt of nep? Daarna volgt een gesprek: waarom dacht je dat? We leren over media, bronnen en de invloed van AI.
Wat behandelen we:
- Wat is nieuws?
- Wat zijn betrouwbare en onbetrouwbare bronnen?
- Wat is AI en welke rol speelt het bij nieuws?
- Introductie van de Bronmeter en Twijfeltoren
Werkvormen:
- Kaartspel (rood/groen)
- Klassikale discussie
- Visuele uitleg over AI en media
Leerlijnen, werkvormen en kerndoelen (SLO)
Werkvormen
- Spel, discussie, uitleg
Leerdoelen
- 22B – Digitale media & informatie: desinformatie herkennen; beïnvloedende technieken analyseren.
- 22D – Artificiële Intelligentie: AI-toepassingen herkennen (deepfakes/AI-tekst) en beperkingen bespreken.
Les 2
Nieuws checken met de HALT-methode
De kinderen werken in tweetallen. Ze krijgen nieuwsberichten te zien en onderzoeken via Google of het waar is. Ze leren de HALT-methode stap voor stap gebruiken.
HALT staat voor:
- Hoe voelt het? (emotie)
- Afzender – wie is de bron?
- Lokaliseren – waar vind je meer info?
- Toetsen – klopt het verhaal?
We gebruiken de bronmeter actief én duiken in AI-tools voor controle.
Werkvormen:
- Klassikale uitleg
- Duo-opdracht met meer dan 30 nieuwsvoorbeelden
- Onderzoek met Google en ChatGPT
Leerlijnen, werkvormen en kerndoelen (SLO)
Werkvormen
- Duo-onderzoek, tools, bronnen
Leerdoelen
- 22B – Digitale media & informatie: bronnen beoordelen; checklists/criteria toepassen (HALT).
- 22C – Data: herkomst en juistheid nagaan; bewustzijn van eigen datasporen.
- 22D – Artificiële Intelligentie: AI-uitkomsten kritisch evalueren (hallucinaties/bias); verantwoord prompten.
Les 3
Maak je eigen nepnieuws
De kinderen maken in tweetallen hun eigen nieuwsbericht. Ze kiezen: willen ze echt of nepnieuws maken? Daarna moet de klas raden of het klopt. Spannend én leerzaam!
Keuzes:
- Echt nieuws: Zoek een vreemd of opvallend bericht en presenteer het overtuigend
- Nepnieuws A: Verander een bestaand bericht subtiel
- Nepnieuws B: Bedenk een volledig verzonnen maar geloofwaardig verhaal
Wat maken ze?
- Titel, afbeelding, datum, bron, tekst
- Alles vormgegeven in Canva (Video Liggend)
- Bonus: AI-foto’s of Magic Media visuals
Puntensysteem:
- Andere teams raden of jouw bericht echt of nep is
- Jij scoort punten als ze het fout hebben 😏
Leerlijnen, werkvormen en kerndoelen (SLO)
Werkvormen
- Creatief maken, presenteren, beoordelen
Leerdoelen
- 22B – Digitale media & informatie: beïnvloedende technieken ontleden (framing, clickbait, bots).
- 24C – De gedigitaliseerde wereld (deels): maatschappelijke impact van desinformatie bespreken; kansen en risico’s.
- 22D – Artificiële Intelligentie: AI-manipulatie herkennen (beeld/audio/tekst) en grenzen bespreken.
Waarom deze lessen?
SLO Kerndoelen & Leerlijn
| Les | Leerdoelen | Werkvormen |
|---|---|---|
| 1 | 22B (desinformatie herkennen; technieken) • 22D (AI-toepassingen herkennen) | Spel, discussie, uitleg |
| 2 | 22B (bronnen beoordelen; HALT) • 22C (herkomst/juistheid; datasporen) • 22D (AI-resultaten kritisch beoordelen) | Duo-onderzoek, tools, bronnen |
| 3 | 22B (beïnvloedende technieken) • 24C (deels) (maatschappelijke impact) • 22D (AI-manipulatie herkennen) | Creatief maken, presenteren, beoordelen |
Deze lessen sluiten aan bij:
- Digitale Geletterdheid (juli 2025): 22B (Digitale media & informatie), 22C (Data), 22D (Artificiële Intelligentie), 24C (De gedigitaliseerde wereld – samenleving & wereld, deels).
- Buiten scope van deze module: 24A (Veiligheid & privacy) en 24B (Digitale technologie, jezelf en de ander).
Deze lessen boeken?
Beschikbaarheid & Contact
Deze lessenserie is beschikbaar als:
- Volledige reeks (3 x 90 minuten)
- Losse workshop (1 of 2 lessen)
- Aanpasbaar op maat voor jouw groep
Neem contact op via info@schermhelden.nl
Digitale wijsheid
Lupker voor de klas
Mark Lupker presenteert nieuwe media op een enthousiaste en vrolijke manier aan de midden- en bovenbouw van het basisonderwijs!
Mark Lupker (51) is een creatieve allrounder uit Amsterdam met ruim 20 jaar ervaring in de creatieve sector. Hij werkte bij EMI Music aan online campagnes voor artiesten als André Hazes en Anouk, en richtte in 2003 zijn eigen bureau Lupker Creative Services op. Sindsdien deed hij projecten voor onder meer MTV, Amsterdam UMC en diverse maatschappelijke organisaties.
Tegenwoordig richt Mark zich op videoproductie, grafisch ontwerp en onderwijs. Hij maakte films voor scholen en BSO's en ontwikkelde in 2024 het digitale lespakket SchermHelden!, waarmee hij kinderen kennis laat maken met creativiteit, technologie en AI.
Meer informatie op: www.lupker.nl
Wat is nog echt in de tijd van kunstmatige intelligentie?
Klaar om de waarheid te ontdekken?
Laat kinderen media niet alleen gebruiken, maar ook begrijpen. Boek de Schermhelden Mediawijsheid-lessen en maak ze weerbaar in een wereld vol AI en nepnieuws.
Nepnieuws? Niet met deze helden.
Boek nu!